Βηματοδότης-Απινιδωτής

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣ

Ο βηματοδότης είναι μια μικρή ηλεκτρονική συσκευή που τοποθετείται στο θώρακα του ασθενούς, κάτω από το δέρμα, όταν αυτός πάσχει από σοβαρού βαθμού βραδυκαρδία (σημαντικά μειωμένη καρδιακή συχνότητα). Στην ουσία ο βηματοδότης δίνει ηλεκτρικό ερέθισμα στην καρδιά όταν αυτή αδυνατεί είτε να το δημιουργήσει είτε να το μεταφέρει από τους κόλπους στις κοιλίες. Η εμφύτευση του βηματοδότη γίνεται με χειρουργική επέμβαση η οποία πραγματοποιείται από εξειδικευμένο καρδιολόγο.

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Ο ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣ

Ο βηματοδότης είναι μια έξυπνη ηλεκτρονική συσκευή πολύ υψηλής τεχνολογίας που προσπαθεί να μιμηθεί τη λειτουργία του ηλεκτρικού κυκλώματος της καρδιάς. Η καρδιά είναι μια αντλία που μεταφέρει συνεχώς αίμα σε όλα τα όργανα του σώματος προκειμένου αυτά να λειτουργούν. Για να μπορεί αυτή η αντλία να λειτουργεί χρειάζεται ενέργεια την οποία δημιουργεί η ίδια στο άνω τμήμα του δεξιού κόλπου με την μορφή αυτόματα παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτή η ηλεκτρική ενέργεια μεταφέρεται μετά στις κοιλίες όπου μετατρέπεται σε μηχανική ενέργεια με τη συστολή των κοιλιών κι έτσι η αντλία (η καρδιά) στέλνει συνεχώς το αίμα σε όλο το σώμα του ανθρώπου. Η περιοχή παραγωγής αλλά και μετάδοσης της ηλεκτρικής ενέργειας στις κοιλίες αποτελεί το ηλεκτρικό κύκλωμα της καρδιάς.

Το ηλεκτρικό κύκλωμα αυτό μπορεί να υποστεί βλάβη από τη φθορά του χρόνου, από παθήσεις που προσβάλλουν το μυ της καρδιάς (έμφραγμα) καθώς και από λήψη κάποιων φαρμάκων.

Ο βηματοδότης αποτελείται από δύο μέρη:

• Τη γεννήτρια των ηλεκτρικών ερεθισμάτων: είναι μια μεταλλική κατασκευή που περιέχει την μπαταρία και το λογισμικό που ελέγχει το ηλεκτρικό κύκλωμα.

• Τα καλώδια: ανάλογα με τον τύπο του βηματοδότη είναι από ένα έως τρία. Είναι ευλύγιστα, καλά μονωμένα και το καθένα μπαίνει σε μια κοιλότητα της καρδιάς. Μεταφέρουν το ηλεκτρικό ερέθισμα από τη γεννήτρια σε κάθε κοιλότητα.

Ο βηματοδότης λειτουργεί μόνο όταν χρειάζεται. Όταν οι αισθητήρες του ανακαλύψουν χαμηλούς παλμούς της καρδιάς τότε δίνει ηλεκτρικά ερεθίσματα και οι παλμοί της καρδιάς επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα.

ΤΥΠΟΙ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΩΝ

• Βηματοδότης μιας κοιλότητας: δίνει ηλεκτρικό ερέθισμα στη δεξιά κοιλία της καρδιάς.

• Βηματοδότης δύο κοιλοτήτων: δίνει ηλεκτρικό ερέθισμα στη δεξιά κοιλία και στο δεξιό κόλπο της καρδιάς και συγχρονίζει αυτές τα δύο κοιλότητες.

• Αμφικοιλιακός βηματοδότης: δίνει ηλεκτρικό ερέθισμα και στις δύο κοιλίες της καρδιάς και στο δεξιό κόλπο με σκοπό να κάνει τη λειτουργία της καρδιάς πιο αποδοτική. Χρησιμοποιείται σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΗΣ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΒΗΜΑΤΟΔΟΤΗ (ΕΙΝΑΙ ΣΠΑΝΙΕΣ)

• Λοίμωξη στην περιοχή εμφύτευσης του βηματοδότη

• Αλλεργική αντίδραση στα φάρμακα που χορηγούνται (τοπικό αναισθητικό, αντιβιοτικά).

• Πρήξιμο, μελάνιασμα ή και αιμορραγία στην περιοχή της γεννήτριας, ειδικά αν ο ασθενής παίρνει αντιπηκτικά φάρμακα.

• Βλάβη στη φλέβα μέσα από την οποία περνούν τα καλώδια του βηματοδότη.

• Πνευμοθώρακας (τρύπημα του πνεύμονα και συρρίκνωσή του).

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗΣ

1.  ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, η οποία διαρκεί 1 με 2 ώρες, ο ασθενής είναι ξύπνιος. Έχει τοποθετηθεί ένας φλεβικός καθετήρας μέσα από τον οποίο γίνεται χορήγηση φαρμάκων και υγρών.

Η επέμβαση πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία στην περιοχή που θα γίνει η τομή για την εμφύτευση της γεννήτριας. Το στήθος ξυρίζεται και καθαρίζεται πολύ καλά με αντισηπτικό διάλυμα.

2. ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ

Ένα ή περισσότερα εύκαμπτα, μονωμένα καλώδια εισέρχονται μέσω της υποκλειδίου φλέβας ( η μεγάλη φλέβα κάτω από την κλείδα) και μέσω ακτίνων Χ οδηγούνται στην καρδιά. Το ένα άκρο από κάθε καλώδιο τοποθετείται στη σωστή κοιλότητα και το άλλο άκρο βιδώνεται στη γεννήτρια η οποία τοποθετείται κάτω από το δέρμα, κοντά στην κλείδα, σε μια θέση που έχει δημιουργηθεί μετά από μια μικρή τομή του δέρματος.

3. ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ

Αμέσως μετά το τέλος της εμφύτευσης ο βηματοδότης θα προγραμματιστεί αναλόγως των αναγκών του ασθενούς. Ο ασθενής παραμένει στην κλινική για ένα βράδυ.

Για ένα μήνα μετά την εμφύτευση θα πρέπει να αποφεύγεται το σήκωμα βάρους και η έντονη άσκηση. Επίσης πρέπει να αποφεύγεται η άσκηση πίεσης στην περιοχή της γεννήτριας .

ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΜΦΥΤΕΥΣΗ

Κινητά και ασύρματα τηλέφωνα

Η χρήση κινητού τηλεφώνου σε γενικές γραμμές είναι ασφαλής. Κρατήστε το κινητό σε απόσταση τουλάχιστον 15 εκατοστά από το βηματοδότη. Όταν μιλάτε στο κινητό βάλτε το στο αυτί αντίθετα από την πλευρά εμφύτευσης. Μη βάζετε το κινητό στην τσέπη από το ρούχο σας στο στήθος. Μη χρησιμοποιείτε θήκες κινητού με μαγνήτη.

Συστήματα ασφαλείας

Σε περίπτωση αεροπορικού ταξιδιού ο ασθενής πρέπει να έχει μαζί την ταυτότητα του βηματοδότη και να ζητήσει να μην περάσει από τη μαγνητική πόρτα λόγω ύπαρξης βηματοδότη. Σε καταστήματα που χρησιμοποιούν μαγνητικές πόρτες η δίοδος πρέπει να είναι γρήγορη.

Ιατρικός εξοπλισμός

Όλοι οι ιατροί και οι οδοντίατροι του ασθενούς πρέπει να γνωρίζουν την ύπαρξη βηματοδότη. Κάποιες διαδικασίες όπως η μαγνητική τομογραφία, οι αξονικές, η θεραπείες με ραδιοσυχνότητες, η λιθοθρυψία και η διαθερμία που χρησιμοποιείται στις χειρουργικές επεμβάσεις μπορεί να προκαλέσουν δυσλειτουργία του βηματοδότη.

Συσκευές που είναι απίθανο να προκαλέσουν δυσλειτουργία του βηματοδότη είναι οι τηλεοράσεις, τα τηλεχειριστήρια, τα ραδιόφωνα, οι τοστιέρες οι ηλεκτρικές κουβέρτες και οι ξυριστικές μηχανές.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μετά την εμφύτευση του βηματοδότη συμπτώματα που προκαλούνται από βραδυκαρδία όπως κόπωση, ζάλη, λιποθυμία εξαφανίζονται. Εάν προκύψουν παρόμοια συμπτώματα πρέπει να ενημερωθεί ο γιατρός. Ο βηματοδότης πρέπει να παρακολουθείται κάθε 6-12 μήνες από το γιατρό. Η διάρκεια ζωής της μπαταρίας είναι 8-10 έτη, ανάλογα με τη χρήση της. Αντικατάσταση της μπαταρίας απαιτεί εκ νέου επέμβαση, μικρότερης όμως διάρκειας και βαρύτητας.