Αγγειοπλαστική

Η αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αγγείων (γνωστή και ως μπαλονάκι) είναι μια διαδικασία που χρησιμοποιείται για τη διάνοιξη στενωμένων ή αποφραγμένων στεφανιαίων αρτηριών. Η διάνοιξη γίνεται με τη βοήθεια ενός ειδικού καθετήρα που στο άκρο του έχει ένα μικροσκοπικό μπαλόνι το οποίο φουσκώνει στο σημείο της στένωσης και έτσι αποκαθίσταται η ροή του αίματος στην αρτηρία.

Σχεδόν πάντα μετά τη διάνοιξη με το μπαλόνι ακολουθεί η εμφύτευση stent το οποίο είναι ένα κυλινδρικό μεταλλικό έλασμα που βοηθά την αρτηρία να μη στενέψει ξανά.

Η αγγειοπλαστική βελτιώνει τα συμπτώματα που προκαλούν οι στενωμένες αρτηρίες, όπως πόνο στο στήθος ή δύσπνοια και μειώνει την πιθανότητα εμφράγματος. Επίσης χρησιμοποιείται στο οξύ έμφραγμα προκειμένου να ανοίξει γρήγορα η αποφραγμένη αρτηρία και να μειωθεί η βλάβη της καρδιάς.

Κίνδυνοι της αγγειοπλαστικής

Αν και η αγγειοπλαστική είναι λιγότερο επεμβατική μέθοδος διάνοιξης αρτηρίας σε σχέση με το χειρουργείο ανοιχτής καρδιάς (by pass), έχει κι αυτή κάποιους κινδύνους. Οι συχνότεροι κίνδυνοι της αγγειοπλαστικής είναι οι εξής:

Επαναστένωση της αρτηρίας. Η επιπλοκή αυτή, με τη χρήση των stents νεότερης γενιάς συμβαίνει σε ποσοστό μικρότερο του 5% (με τα παλιά απλά stent το ποσοστό ήταν 10-20%).
Θρόμβοι αίματος. Οι θρόμβοι αυτοί μπορεί να σχηματιστούν μέσα στα stents ακόμα και μετά τη διαδικασία της αγγειοπλαστικής, να αποφράξουν την αρτηρία και να προκαλέσουν έμφραγμα. Είναι σημαντική η λήψη της ασπιρίνης μαζί με κάποιο άλλο αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο (κλοπιδογρέλη, τικαγρελόρη ή πρασουγρέλη) με σκοπό τη μείωση της πιθανότητας δημιουργίας θρόμβου εντός των stents.
Αιμορραγία. Είναι πιθανό να υπάρξει αιμορραγία στο χέρι ή στο πόδι απ’ όπου εισέρχεται ο καθετήρας. Συνήθως αυτό δημιουργεί απλά μια μελανιά. Κάποιες φορές όμως αυτή η αιμορραγία μπορεί να απαιτήσει μετάγγιση ή και χειρουργική παρέμβαση.

Άλλοι σπανιότεροι κίνδυνοι της αγγειοπλαστικής περιλαμβάνουν:

Έμφραγμα. Αν και είναι σπάνιο, μπορεί να συμβεί.
Κάκωση της στεφανιαίας αρτηρίας. Η στεφανιαία αρτηρία μπορεί να τρυπηθεί ή να διαρραγεί κατά τη διάρκεια της αγγειοπλαστικής. Αυτή η επιπλοκή μπορεί να απαιτήσει επείγουσα καρδιοχειρουργική επέμβαση.
Πρόβλημα στους νεφρούς. Η σκιαγραφική ουσία που χορηγείται κατά τη διάρκεια της αγγειοπλαστικής μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους νεφρούς ειδικά σε ασθενείς που έχουν ήδη νεφρολογικό πρόβλημα. Αυτός ο κίνδυνος μπορεί να μειωθεί με καλή ενυδάτωση πριν και κατά τη διάρκεια της αγγειοπλαστικής καθώς και με χρήση της μικρότερης δυνατής ποσότητας σκιαγραφικής ουσίας.
Εγκεφαλικό επεισόδιο. Κατά τη διάρκεια της αγγειοπλαστικής εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να συμβεί λόγω αποκόλλησης τμήματος μιας αθηρωματικής πλάκας από την αορτή κατά τη δίοδο του καθετήρα. Μπορεί επίσης να συμβεί από σχηματισμό θρόμβων αίματος εντός του καθετήρα. Η χρήση αντιπηκτικών ουσιών, σε επαρκείς δόσεις, μειώνει πολύ αυτόν τον κίνδυνο.
Διαταραχές του καρδιακού ρυθμού. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μπορεί να συμβεί ταχυκαρδία ή βραδυκαρδία. Συνήθως αυτά διαρκούν λίγο αλλά μερικές φορές μπορεί να χρειαστούν φάρμακα ή και εμφύτευση προσωρινού βηματοδότη.

Προετοιμασία του ασθενούς

Ενδεχομένως να χρειαστεί να διακοπούν κάποια φάρμακα πριν τη διαδικασία όπως αντιπηκτικά (Sintrom, Xarelto, Pradaxa, Eliquis), αντιφλεγμονώδη ή διαβητολογικά φάρμακα (Glucophage κ.α.). Βεβαιωθείτε ότι ενημερώσατε το γιατρό σας για όλα τα φάρμακα που παίρνετε συμπεριλαμβανομένων των φυτικών σκευασμάτων.
Πρέπει να μη φάτε τίποτα 8 ώρες πριν τη διαδικασία.
Πάρτε τα φάρμακά σας με λίγο νερό το πρωί της διαδικασίας.
Πάρτε μαζί σας όλα τα φάρμακά σας.
Κανονίστε τη μεταφορά σας στο σπίτι μετά τη διαδικασία. Η αγγειοπλαστική απαιτεί την παραμονή για ένα βράδυ στο νοσοκομείο και την επομένη καλό είναι να μην οδηγήσετε.

Τι να περιμένετε

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας

Η αγγειοπλαστική πραγματοποιείται από έναν εξειδικευμένο καρδιολόγο και μια ομάδα εξειδικευμένων τεχνικών και νοσηλευτών σε μια ειδική αίθουσα που ονομάζεται αιμοδυναμικό εργαστήριο.

Η αγγειοπλαστική πραγματοποιείται μέσω μιας αρτηρίας του ποδιού ή του χεριού του ασθενούς. Δεν χορηγείται γενική αναισθησία. Ίσως χορηγηθεί κάποιο αγχολυτικό φάρμακο, πάντως ο ασθενής έχει τις αισθήσεις του κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

Στον ασθενή θα χορηγηθούν υγρά και αντιπηκτικά φάρμακα μέσω ενδοφλεβίου καθετήρα που έχει τοποθετηθεί στο χέρι.
Η αρτηριακή πίεση, η καρδιακή συχνότητα, ο καρδιακός ρυθμός και το ποσοστό οξυγόνου του αίματος μετρούνται συνεχώς.
Ο γιατρός θα προετοιμάσει την περιοχή του χεριού ή του ποδιού με ένα αντισηπτικό διάλυμα και θα καλύψει όλο το σώμα του ασθενούς με ένα αποστειρωμένο σεντόνι.
Ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει τοπικό αναισθητικό στην περιοχή που θα γίνει η είσοδος του καθετήρα. Εκεί θα γίνει και μια μικρή τομή στο δέρμα. Μέσω μιας βελόνας θα προωθηθεί στην αρτηρία του ασθενούς ένα λεπτό σύρμα.
Με τη βοήθεια ακτίνων Χ ο γιατρός θα προωθήσει έναν καθετήρα μέσω της αρτηρίας του χεριού ή του ποδιού μέχρι αυτός να φτάσει αμέσως πάνω από την καρδιά, στην αρχή της αορτής, εκεί όπου εκφύονται οι στεφανιαίες αρτηρίες και θα εισέλθει στην αριστερή και τη δεξιά στεφανιαία αρτηρία.
Αμέσως μετά θα χορηγηθεί σκιαγραφική ουσία για να σκιαγραφηθεί ο αυλός της αρτηρίας και να φανούν τα στενωμένα ή αποφραγμένα σημεία της.
Ένα μικρό μπαλόνι με ή χωρίς stent στο άκρο ενός ειδικού καθετήρα θα φουσκωθεί στο σημείο της στένωσης, ανοίγοντας την αρτηρία. Μετά τη διάνοιξη της αρτηρίας το μπαλόνι ξεφουσκώνεται και ο ειδικός καθετήρας αφαιρείται.
Εάν υπάρχουν κι άλλες σημαντικές στενώσεις η διαδικασία επαναλαμβάνεται σε κάθε μία απ’ αυτές.
Στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών μετά τη διάνοιξη με το μπαλόνι εμφυτεύεται ένα ή περισσότερα stents. Το stent είναι ένα κυλινδρικό μεταλλικό πλέγμα το οποίο υποστηρίζει το τοίχωμα της αρτηρίας και βοηθάει πάρα πολύ να μην στενευθεί ξανά το σημείο που εμφυτεύθηκε.
Το stent είναι εφαρμοσμένο καλά πάνω σε ένα ξεφούσκωτο μπαλόνι, στο άκρο ενός ειδικού καθετήρα. Ο καθετήρας αυτός προωθείται στο σημείο της στένωσης, ο γιατρός φουσκώνει το μπαλόνι και το stent ανοίγει και εφαρμόζει καλά στην εσωτερική πλευρά του τοιχώματος της αρτηρίας. Το υλικό της αθηρωματικής πλάκας, που προκαλεί τη στένωση της αρτηρίας, εγκλωβίζεται μεταξύ του stent και του τοιχώματος της αρτηρίας, αφήνοντας τον αυλό της αρτηρίας ελεύθερο για τη ροή του αίματος.
Ακολουθούν κι άλλες εγχύσεις σκιαγραφικής ουσίας για να γίνει επιβεβαίωση της φυσιολογικής πια ροής του αίματος στην αρτηρία.

Στη σημερινή εποχή εμφυτεύονται μόνο stents τελευταίας τεχνολογίας τα οποία είναι καλυμμένα με μια ουσία που απελευθερώνεται σταδιακά και εμποδίζει την επαναστένωση εντός του stent.

Μετά την εμφύτευση του stent ο γιατρός θα συνταγογραφήσει φάρμακα όπως ασπιρίνη, κλοπιδογρέλη, πρασουγρέλη, τικαγρελόρη για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα σχηματισμού θρόμβου μέσα στο stent.

Η αγγειοπλαστική μπορεί να διαρκέσει και αρκετές ώρες ανάλογα με τη δυσκολία, τον αριθμό των στενώσεων και τις πιθανές επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκειά της.

Ο ασθενής μπορεί κατά τη διάρκεια της εισόδου του καθετήρα, ειδικά από το χέρι, να νοιώσει ένα αίσθημα πίεσης τοπικά. Μπορεί επίσης να αισθανθεί δυσφορία όταν ο γιατρός φουσκώνει το μπαλόνι για να ανοίξει την αρτηρία. Σε γενικές γραμμές πάντως δεν αναμένεται να νοιώσει κάποιο οξύ πόνο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας.

Μετά τη διαδικασία

Ο ασθενής μετά τη διαδικασία θα οδηγηθεί στη στεφανιαία μονάδα όπου όλα τα ζωτικά του σημεία (αρτηριακή πίεση, καρδιακή συχνότητα, καρδιακός ρυθμός και ποσοστό οξυγόνου στο αίμα) θα παρακολουθούνται συνεχώς.

Την επόμενη μέρα, εφ όσον είναι όλα εντάξει, θα πάει στο σπίτι του. Αν η αγγειοπλαστική έγινε λόγω οξέος εμφράγματος η νοσηλεία θα παραταθεί λίγες μέρες. Σε γενικές γραμμές ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στην εργασία του μια εβδομάδα αργότερα.

Όταν επιστρέψει στο σπίτι του πρέπει να πίνει πολλά υγρά για να αποβάλει τη σκιαγραφική ουσία που του χορηγήθηκε. Πρέπει επίσης να αποφύγει το σήκωμα βάρους και την κοπιαστική εργασία για δύο μέρες (εκτός αν η κατάστασή του ή οι οδηγίες από το γιατρό του επιβάλλουν κάτι διαφορετικό).

Ο ασθενής που υποβλήθηκε σε αγγειοπλαστική πρέπει επειγόντως να ενημερώσει το γιατρό του εάν συμβεί κάτι από τα εξής:

Το σημείο που έγινε η είσοδος του καθετήρα, στο χέρι ή στο πόδι, αρχίσει να αιμορραγεί ή να πρήζεται ή να πονάει.
Παρουσιαστεί ρίγος ή πυρετός ή εξανθήματα στο σώμα (κοκκινίλες με ή χωρίς φαγούρα).
Υπάρξει αλλαγή στη θερμοκρασία ή στο χρώμα του χεριού ή του ποδιού μέσω του οποίου έγινε η διαδικασία.
Υπάρξει έντονη αδιαθεσία ή τάση για λιποθυμία ή πόνος στο στήθος ή αίμα στα κόπρανα (μαύρα ή κόκκινα κόπρανα).

Φάρμακα μετά την αγγειοπλαστική

Είναι εξαιρετικά σημαντικό ο ασθενής να ακολουθήσει τις οδηγίες του γιατρού του σχετικά με τη φαρμακευτική του αγωγή. Οι περισσότεροι ασθενείς πρέπει να παίρνουν ασπιρίνη για όλη την υπόλοιπη ζωή τους. Για ένα διάστημα 6 μηνών έως 1 έτος αυτή πρέπει να συνδυαστεί με άλλο αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο όπως κλοπιδογρέλη, τικαγρελόρη, πρασουγρέλη. Πρώιμη διακοπή των φαρμάκων αυτών οδηγεί συχνά σε θρόμβωση του stent με καταστροφικές συνέπειες.

Εάν ο ασθενής έχει απορίες σχετικά με τα φάρμακά του ή εάν υπάρξει ανάγκη για διενέργεια κάποιας χειρουργικής επέμβασης πρέπει να συνεννοηθεί με τον καρδιολόγο του πριν διακόψει οποιοδήποτε από αυτά τα φάρμακα.